Roztocze

Szczebrzeszyn

By pw
Opublikowano 2018-06-10

Szczebrzeszyn to brama do Roztocza - dla większości turystów jadących z Lublina czy Warszawy będzie to pierwsze roztoczańskie miasteczko, które ich niewątpliwie zauroczy.
Położony na zachodnim brzegu szerokiej doliny Wieprza wypływającego w tym miejscu z Roztocza, Szczebrzeszyn został założony jako gród obronny (grodzisko leży po prawej stronie drogi do Kawęczyna). Przyłączony do Polski przez Kazimierza wielkiego, prawa miejskie magdeburskie uzyskał w 1394 roku, jest więc starszy i do dzisiaj nieco jest nieco większy od pozostałych miasteczek roztoczańskich (Józefowa, Zwierzyńca czy Krasnobrodu). Zgodnie z metryką, wszak jeszcze średniowieczną, miasto jest pełne zabytków.


Szczebrzeszyn był miejscem spotkania kultur i religii. W mieście są cztery zabytkowe świątynie.
Kościół pw. św. Mikołaja zbudowany w latach 1610-1620 stylu renesansu lubelskiego, przy północnej pierzei rynku. Niestety, przebudowy zatarły cechy stylowe. Z daleka widoczna jest wysoka wieża przykryta barokowym hełmem.
Po przeciwnej, południowej stronie rynku, na zboczy doliny Wieprza, zespól pofranciszkański, z potężnymi murami i skarpami, robi wrażenie twierdzy (bo tez prawdopodobnie zbudowany jest na miejscu wcześniejszych umocnień). Kościół św. Katarzyny zbudowany został w stylu renesansu lubelskiego, z wieżą z barokowym hełmem.

Nieco na zachód od kościoła, przy południowo - wschodnim rogu rynku - synagoga.
Zbudowana w XVII wieku, spalona przez Niemców, odbudowana po wojnie. Dziś mieści się w budynku Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury.  W Szczebrzeszynie jest też kirkut.
Kilkadziesiąt metrów na północ od synagogi unicka cerkiew Zaśnięcia NMP. Murowana, renesansowa świątynia ma charakter obronny. Do niedawna popadała w ruinę, ale remont w latach 2008-2010 odsłonił i wyeksponował polichromie z około 1620 roku oraz fragmenty wcześniejszej budowli, przede wszystkim XII -wieczną absydę

Poza wyliczonymi zabytkami sakralnymi, miasteczko jest pełne uroczych zakątków, budynków, rzeźb....

Centrum miasta zajmuje pięknie odrestaurowany prostokątny rynek z ratuszem. Od rynku odchodzą ulice dopasowujące się do rzeźby terenu, a od nich maleńkie zaułki... Urocze miejsce na spacery.
Turystów może zainteresować też pomnik chrząszcza - ustawiony tu, jako że "w Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie i Szczebrzeszyn z tego słynie" - jak napisał Brzechwa.
Na dalekim przedmieściu Szczebrzeszyna, w kierunku Zamościa - dawny pałac Zamoyskich w Klemensowie.

Szczebrzeszyn leży na terenie Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego, który rozciąga się zasadniczo na zachód od miasta i obejmuje najciekawsze przyrodniczo tereny Roztocza Zachodniego. Jeszcze bardziej atrakcyjne są tereny Roztocza Środkowego – leżące na południe od miasta.